De Wagenwerkplaats ligt tussen het Spoorwegemplacement Amersfoort en de wijk het Soesterkwartier. Aan de overkant van het emplacement bevindt zich de Amersfoortse Berg en het natuurgebied Birkhoven en Bokkeduinen. Het gehele terrein is zo’n anderhalve kilometer lang en driehonderd meter breed. In het begin van de twintigste eeuw besloot de toenmalige Hollandse IJzeren Spoorwegmaatschappij (HIJS) om de werkplaats voor het onderhoud van de goederenwagons van Haarlem naar Amersfoort te verplaatsen. De architect was D.A.N. Margadant.
Het Wagenbedrijf Amersfoort is in 1904 geopend. Men hield zich vooral bezig met het het onderhouden, reviseren en ombouwen van goederenwagons. De meeste werklieden die in 1904 in Amersfoort kwamen werken waren afkomstig van de werkplaats Haarlem. Na de opheffing van de wagenwerkplaatsen te Tilburg (1926), Zwolle (1927) en Utrecht (1931) werden geleidelijk aan de goederenwagons voornamelijk alleen nog in Amersfoort onderhouden. In 1930 was ‘Het spoor’ de grootste werkgever van Amersfoort.
Einde werkzaamheden NS
Uiteindelijk is de Wagenwerkplaats in 2000 gesloten. Toen maakte het bedrijf onderdeel uit van NedTrain van NS. Daarna zijn er een aantal gebouwen gesloopt, maar veel historische gebouwen zijn bewaard gebleven. Sinds 2007 is het complex Rijksmonument. Tijdens de jaarlijke Open Monumentendagen zijn doorgaans veel gebouwen van de Wagenwerkplaats te bezichtigen.
Meer info
Zie de pagina op Wikipedia over de Wagenwerkplaats.
Oud werknemer van NS op de Wagenwerkplaats Frans Petrij vertelt op zijn site over de geschiedenis van het terrein.
Artikel in De Stad Amersfoort over hoe de Wagenwerkplaats werd zoals het nu is (1 oktober 2015).
Meer foto’s en geschiedenis bij Amersfoort Op De Kaart.
